Trăm con nước chẳng biết dài ngắn thế nào, sâu rộng ra sao cũng đều nối tiếp nhau trùng trùng điệp điệp từ các thượng ngàn về với biển cả mênh mông, như là một định mệnh. Những dòng sông tù túng hai bến bờ chẳng thể nào tự mình đi tìm một hạnh phúc. Chúng dâng cao mỗi mùa mưa, và hiếm lắm, những dòng sông chỉ có một khoảnh khắc ngắn ngủi thoát ra khỏi hai bờ hạn hẹp. Nhưng rồi, nó cũng phải trở về vị trí của nó, hậm hực đưa cái mặn, cái phèn vào trong lòng đất. Cam chịu và nhẫn nhục. Những dòng sông cứ mãi thế, lững lờ trôi theo gió, cố gắng tìm thấy trái tim của mình. Trái tim không ở nơi tù túng này, mà ở đâu đâu xa kia. Một nơi mênh mông không thấy chân mây ngang trời. Biển khơi, nơi muôn trùng điệp điệp những lớp xanh, dẫu xa xăm, vẫn mãi là một phương chúng muốn trở về.

Vậy mà, dòng Đăk Bla lại không muốn về với biển. Từ khi nàng chưa thành dòng Đăk Bla xanh mãi một màu, từ khi nàng chỉ là những con sông hoang dại, biển cả với nàng là một thứ gì đó xa xăm. Từ trên đỉnh Kon Plông, những con nước nhỏ Đăk A Kôi, Đăk Nghệ, Đăk Pone được thành hình từ khí lạnh chốn mây mù và sương trời. Lớn lên giữa đỉnh cheo leo, những con sông nhỏ được nuôi dưỡng khẩu khí hống hách, ngang tàng. Những con nước nhảy xuống chân đồi theo điệu nhảy của các vũ nữ khi xoay vũ khúc Flamenco ở xứ Andalucia, uyển chuyển linh hoạt từ rặng núi này đến đỉnh đồi nọ. Thỉnh thoảng, khi bản trường ca lên những nốt cao trào, chúng không khỏi hứng hở mà khoe những đường cong khoẻ khoắn, tạo thành những xoáy nước giữa lòng sông. Không mảnh đất nào đủ sức dừng chân những con nước. Như những thanh niên tràn đầy xuân sắc, chúng cứ đi như thế, từ vùng này đến vùng khác, mà cũng không biết đâu là bến bờ.

Và rồi, những con nước nhỏ lần đầu tiên thấy một tạo vật của mẹ thiên nhiên. Và như là ngã rẽ, là định mệnh, chúng đã phải lòng nàng, Kon Tum huyền diệu vẫn đang còn say ngủ. Trong thung lũng bazan, nàng nép mình trong những cánh rừng già, e ấp thuở nguyên trinh. Không biết nàng đã ngủ từ bao lâu, nhưng con sông không dám thở mạnh. Chúng sợ rằng khi vội vàng lao quá nhanh, nàng sẽ như con búp bê sứ vỡ tan trôi theo bọt nước trắng xoá. Chúng chỉ có thể âm thầm bước từng bước nhẹ, chậm rãi đến bên nàng, cố gắng nhìn nàng gần hơn, như thể đang vẽ một đường hypebol trên đồ thị của tình yêu. Nhưng chúng nó đã quên, thiếu đi sự ngang tàng, chúng chỉ là những con nước nhỏ. Đăk A Kôi, Đăk Nghệ, Đăk Pone, những cột sóng của chúng không cách nào chống lại sức mạnh của gió mùa hạ. Gió đẩy nước đi, đi về nơi vốn thuộc về. Những con nước trên khắp thế giới đều thuộc về đại dương, nơi những dòng hải lưu bất tận không có điểm dừng.

Nhưng chúng nó không chịu. Con sông có cái yêu và ghét của riêng mình. Nó đã quen với sự ngọt ngào trĩu nặng lửa nồng của đất đỏ bazan dưới chân núi Ngọc Linh, nơi có nàng sơn nữ núi rừng Tây Nguyên đang ngự trị. Chúng nó mê đắm sắc đẹp của nàng, và như những nữ tì của thần mặt trăng Artemis, chúng nguyện thề suốt đời bảo vệ giấc ngủ vĩnh hằng. Mặt trăng là tín ngưỡng của người dân Hy Lạp, còn với chúng, nàng là tất cả. Nàng sơn nữ không chút son phấn, không biết điểm tô, không khi nào lả lướt. Nàng chỉ là nàng, trầm lặng, bí ẩn, mong manh ẩn mình giữa màn sương khói, và mơ màng hiện hữu qua những tia sáng bạc dưới tán cây thông ba lá. Dẫu không thể chạm vào nàng, những con nước vẫn tình nguyện ở lại, chờ mong khoảnh khắc mặt trời đi giữa hai ngọn núi, chiếu bóng hình nàng lấp loáng trong sắc đỏ của hoàng hôn. Mà để được ở lại, chúng buộc phải hy sinh thiên tính vốn có. Chúng phải từ bỏ định mệnh về với biển cả, người chúng nó ngay từ khi sinh ra đã được dạy là phải yêu và thờ phụng.

Nhưng tại sao phải thờ phụng người đàn ông chưa một lần gặp mặt? Chúng nó không biết. Biển cả như một phú ông nhiệt thành sẵn sàng ôm ấp mọi người phụ nữ mà anh ta lần đầu gặp mặt. Biển cả chưa từng từ chối một ai. Nhưng điều đó không ngăn cản những con nước về với lòng biển sung sướng đón nhận những thứ trang sức quý hiếm mà không thể tìm thấy trên đất liền. Chúng thoát khỏi những bến bờ chật hẹp và thoả sức vẫy vùng ở nơi nối tiếp chân trời. Trong lòng biển, chúng tìm thấy những viên đá lấp lánh phản chiếu ánh sáng xanh xanh. Chúng hồ hởi trang hoàng cho mình, mê mẩn trong thế giới của sự yêu kiều diễm lệ, mà không thấy mặt biển đang động, và mây đen đang ùn ùn kéo tới. Khi không còn mặt trời, biển trở về hình hài vốn có của của hắn. Không còn là sự long lanh mỗi bình minh sớm, biển mãnh liệt dâng từng trận thuỷ triều. Mặt trời đã chiến thắng ván cờ, còn biển không thể xuyên qua lớp mây đen kia, và hắn đành trút hết những cuồng nộ nơi những người phụ nữ bên cạnh. Hắn vẫy vùng dâng lên những cột sóng nối tiếp nhau, mặt biển trào dâng từng đợt, từng đợt. Con sóng này cao hơn con sóng trước, xô xát vào nhau, giẫm đạp lên nhau, vùng vẫy mọi phương với một áp lực khủng khiếp. Những người phụ nữ phải cố gắng tháo chạy khỏi bàn tay uy quyền của biển, nhưng không thể. Các nàng đã quen với ngôi nhà xa hoa, đã quen với những bờ cát vàng mà lúc nào cũng có thể thoả sức chơi đùa. Các nàng đã quên đường về ngõ sông chật hẹp. Và hơn hết, biển đã đánh dấu những người đàn bà của hắn bằng chất muối mặn chỉ có ở nơi đại dương. Dù các nàng đi đến nơi nào, hắn cũng có thể tìm thấy. Những dòng sông chỉ có thể im lặng. Cái im lặng đến đáng sợ. Người tình của chúng đã chiếm thế thượng phong, và các dòng sông chỉ dám cầu mong biển thắng mỗi trận cờ. Vì nếu không, những con nước sẽ bị thuỷ triều giằng xé đến nửa đêm.

Những con sông vùng Tây Nguyên không biết điều đó.

Nhưng dẫu vậy, chúng cũng không nỡ lìa xa nàng sơn nữ. Những đường cong của nàng đã thôi thúc chúng vượt qua sức nặng của bão gió, để được đến gần hơn với mái tóc xanh mơn mởn đang nghiêng về hướng lòng sông. Như một sự mê hoặc. Mùi cây dương xỉ lãng đãng trên mặt đường, nồng nàn và hơi cay cay. Cành lá chúng lả lướt trên mặt nước, và khi có con cào cào bay đến, chúng khẽ khàng chạm vào, loang ra những vòng nước, tinh tế và ý nhị. Bao nhiêu đó với những dòng sông đã là đủ. Chúng muốn hôn lên mái tóc của nàng, nhưng chỉ có thể mơn trớn làn da mềm mại đỏ hồng. Dòng nước hoà vào đất, tách đi những lớp đất khô cằn. Màu đất đỏ bazan chiếu qua mặt sông làm lộ rõ nét khoẻ khoắn của nàng sơn nữ, người đã thiện chiến hơn nghìn năm để dựng xây bờ cõi và giờ đây đang yên giấc trong rừng già. Trong chiều tà lộng gió, con nước đỏ ửng miên man vì nàng.

Chúng nó đã yêu, và chúng biết mình không thể nào quay trở về vòng tay của người đàn ông đã được gia đình sắp đặt. Có phải những bơ-dăm của rừng già đã chuốc mê dòng sông, chúng không biết nữa. Chỉ biết nàng làm chúng đê mê, và rạo rực. Chúng phải phá vỡ những gông xiềng mà tạo hoá tạo dựng. Biển cả xa xăm kia có thể là định mệnh, nhưng cũng chỉ là có thể.

Còn nàng sơn nữ, nàng hiện hữu và thực tế. Nàng đã ở đây, giữa cánh rừng này, ẩn hiện trong mây với những hây hây ráng chiều. Chúng nó không muốn đi khỏi nàng. Một ngày không có Artemis, mặt trăng sẽ không còn chiếu rọi xuống nhân gian. Và những nữ tì bơ vơ lượn lờ với sự trống vắng. Không đức tin. Không tín ngưỡng. Không phụng thờ. Trời đất vẫn ở đó mà lòng như diệt tuyệt.

Nên chúng nó nguyện tan vào nhau, quyện hoà trong trái tim thổn thức yêu thương dành cho người con gái vẫn bầu bạn cùng chúng nó từ khi con nước mới thành hình. Liều lĩnh va vào nhau, chúng nó tìm sự sống trong cái chết. Bởi xa người mình yêu thì cái chết cũng chẳng thể nào đáng sợ. Như chàng Romeo sững sờ trước thân thể lạnh giá của nàng Juliet, chàng sẵn sàng cho mình một liều độc dược, chỉ với lòng nguyện ước được xum vầy cùng nàng ở thế giới bên kia. Như mộng uyên ương được làm cánh bướm chao mình trong nắng mai, dẫu kiếp ngắn ngủi vẫn được bên nhau thêm một phút. Giữa ranh giới của sự diệt vong, những con sông đã phá bỏ những giới hạn mà nhập thể vào thành nàng Đăk Bla, con sông rộng lớn với sức mạnh không thể cản phá.

Đăk Bla băng băng qua những núi đá sừng sững cheo leo, xuyên giữa các cánh rừng già để tìm đến gần hơn nàng sơn nữ mà nó suốt đời thề nguyện. Đăk Bla mặc kệ gió thổi, mặc kệ đá ngầm. Dù những tảng đá cứa vào lòng nước làm nó chao đảo. Nhưng nó như một chiến binh với trái tim kiên cường, trái tim đã qua một lần ngừng đập và được yêu thương níu giữ lại. Không sợ điều chi. Đôi khi, trước những cản ngăn, vạn vật bảo nó quay đầu. Vì biển vẫn đang đợi. Nhưng sự yêu thương vượt quá khả năng kiềm chế, nó lao nhanh qua cả những bộ lạc, nhấn chìm tất cả trên đường đi. Sự hung bạo của nó khiến con người hoảng sợ. Và họ đã khấn vái xin nó tha thứ cho những sai sót đã làm với nữ thần mà nó yêu dấu. Vạn vật lặng im khi nó trở về với người tình.

Nhưng càng về đến gần trung tâm, gần với nàng sơn nữ, Đăk Bla cố gắng dịu dàng lại, thu liễm sự cuồng nộ, như không muốn cho người yêu thấy những đường nét thô kệch, xấu xí. Nó uốn lượn quanh nàng, như trao một cái ôm. Cái ôm của một người thổn thức lo sợ không còn có cơ hội được gặp lại người tình thêm lần nào nữa. Dải lụa trắng của Đăk Bla bắt ngang hông nàng sơn nữ, khiến đôi má đỏ hồng của nàng không khỏi yêu kiều. Dù nàng vẫn chưa tỉnh, vẫn đắm mình trong giấc ngủ sâu, Đăk Bla vẫn ở đó, vẫn thuỷ chung chờ đợi. Mặc cho bao lâu, nó vẫn sẽ chờ.

Đăk Bla đã vì nàng mà từ bỏ sinh mạng. Và cũng vì nàng mà trở về. Nó đã mặc kệ sự ngăn cản mà từ chối hôn ước với biển cả. Kể cả khi những con nước khác đều muốn trở về. Đăk Bla đã dành hết cho nàng những điều đẹp nhất. Vì nàng là tất cả hoàng hôn lấp lánh trong nắng chiều tà vọng dưới lòng sông.

Huy Vũ